Kur fëmijët e vegjël refuzojnë të shijojnë ushqimin që u është paraqitur, shpesh nuk bëhet fjalë për inat, por për neofobinë ushqimore, një tipar personaliteti i përcaktuar si ngurrim për të provuar ushqime të reja ose të panjohura. Kjo sjellje e përhapur mund të ndikojë ndjeshëm në zakonet e të ngrënit të fëmijëve, duke krijuar shqetësim dhe zhgënjim tek prindërit.
Neofobia zakonisht fillon në moshën parashkollore, midis 2 dhe 6 vjeç. Pse jo më parë?
Fëmijët shumë të vegjël, një ose dy vjeç, në përgjithësi nuk janë aspak neofobikë dhe normalisht shijojnë pa probleme edhe ushqimet më të çuditshme, madje pikante. Nëse ato u ofrohen nga njerëz të cilëve u besojnë, ata nuk kanë arsye të dyshojnë se ajo që u ofrohet është e mirë dhe jo e dëmshme. Neofobia shfaqet kur fëmijët janë më të rritur, fillojnë të ecin dhe janë në gjendje të aksesojnë ushqimin me autonomi më të madhe.
ORIGJINA E NEOFOBISË
Për të kuptuar bazën e neofobisë dhe kuptimin e saj adaptiv, pra aftësinë për t’u përshtatur me rrethanat, të ndikuar nga nevojat tona, duhet të kthehemi pas në kohë.
Paraardhësit tanë jetonin në një mjedis armiqësor në të cilin ishte e dobishme të qëndronte larg ushqimeve të panjohura me të cilat nuk kishte përvojë, për të shmangur gëlltitjen e ushqimeve potencialisht të dëmshme dhe për të pasur pasoja të pakëndshme, madje edhe shumë të rënda, pas gëlltitjes. Nga pikëpamja adaptive, kur fëmijët fillojnë të fitojnë autonomi gjithnjë e më të madhe, edhe neofobia fillon të shfaqet shumë qartë, për të na mbrojtur nga marrja e substancave të rrezikshme që nuk i dimë. Është një tipar arkaik, shumë i rëndësishëm nga pikëpamja evolucionare për mbrojtjen e specieve, i cili ka vazhduar me kalimin e kohës dhe që sot, me disponueshmërinë e gjerë të ushqimit të sigurt, mund të konsiderohet një tipar i keqpërshtatshëm.
Pse shfaqet tek fëmijët?
Fëmijët në përgjithësi kanë një nivel relativisht të ulët të njohjes me shumë ushqime, kur u prezantohet një ushqim i ri nuk janë në gjendje ta kategorizojnë atë si të sigurt ose të padëmshëm. Duke mos qenë në gjendje ta verbalizojnë këtë koncept dhe me frikën “stërgjyshore” se një ushqim i ri mund t’i dëmtojë, ata as nuk arrijnë ta shijojnë, por thjesht e refuzojnë”.
Kulmi natyror i neofobisë përkon me futjen e fëmijës në kopsht. Të mendosh se është pikërisht mjedisi i ri që shkakton këtë reagim tek të vegjlit, mund të jetë e qartë, por ne nuk duhet të biem në këtë gabim.
Familjet konsiderojnë pasojat e shprehjes së neofobisë ushqimore në lidhje me hyrjen në një mjedis të ri ku kanë frikë se ushqimi nuk do të jetë i kënaqshëm ose se fëmijët nuk do të jenë mirë. Përkundrazi, duhet të dimë se ky është një tipar që do të shfaqej në çdo rast, edhe në shtëpi, në një mënyrë pak a shumë evidente bazuar në karakteristikat e veçanta të çdo fëmije. Pra, fajësimi i mjedisit shkollor nuk ka kuptim, pasi është një tipar i lindur”.
Ushqimet më të urryera
Ushqimet më të refuzuara nga fëmijët janë sigurisht perimet dhe frutat, por jo vetëm.
“Përveç frutave dhe perimeve fëmijët shumë neofobikë gjithashtu priren të refuzojnë ushqimet me shumë proteina si mishi, të cilat janë shumë kalorike. Fëmijët priren të refuzojnë ushqimet që nuk i njohin, ndoshta edhe thjesht të paraqitura në një formë tjetër ose me një pamje komplekse (ngjyra të ndryshme, forma të ndryshme të gjitha së bashku). Kjo është arsyeja pse makaronat e thjeshta, në thjeshtësinë e tyre, rrallë shkaktojnë refuzim. Disa fëmijë, duke mos eksperimentuar me metoda për të rritur njohjen me një repertor më të gjerë ushqimesh, mund të kenë neveri ndaj një numri të madh ushqimesh në moshën madhore.
SI TË HEQIM NEOFOBINË?
Si i ndihmojnë prindërit fëmijët e tyre të kapërcejnë neofobinë dhe të sigurojnë që ata të fillojnë të shijojnë dhe shijojnë një shumëllojshmëri ushqimesh sa më shpejt të jetë e mundur?
Ndërhyrja për të kapërcyer neofobinë duke zgjeruar repertorin e ushqimeve të njohura është e mundur duke rritur njohjen e fëmijëve me këto produkte, të cilat duhet të prezantohen në një formë të dallueshme, në mënyrë që me kalimin e kohës ata të jenë të gatshëm t’i shijojnë ato, siç janë tani. pjesëtarët e familjes. Karota, për shembull, nëse tregohet në formën e saj origjinale do të njihet si një ushqim i njohur dhe i sigurt dhe aq më e madhe është mundësia që ajo të pranohet. Përzierja ose grirja e ushqimit, përzierja e tij me përbërës që maskojnë shijen e tij, për shembull, nuk është një ide e mirë derisa fëmija të njihet me ushqimet në formën e tyre natyrale.
KËSHILLA PËR PRINDËRIT
Në terma konkretë, për të rritur njohjen me ushqimet që zakonisht refuzohen nga të vegjlit, prindërit mund të «përfitojnë nga leximi ndoshta me një libër që përshkruan ushqimet e ndryshme dhe dimensionin e lojës. Ndihma në kuzhinë gjatë përgatitjes së ushqimit i lejon fëmijët të trajtojnë, vëzhgojnë, nuhasin dhe ndoshta shijojnë ushqimet në formën e tyre origjinale. Për më tepër, duke ndjekur procesin e përgatitjes së gjellës, fëmijët do të kenë më pak frikë nga ushqimi i paraqitur në një formë të çuditshme dhe të pazakontë për ta. Strategjia synon gjithmonë rritjen e familjaritetit me një shumëllojshmëri të madhe ushqimesh që në moshë shumë të re, ndoshta duke përfituar nga krahasimi midis bashkëmoshatarëve si vëllezërit e motrat, kushërinjtë ose miqtë e së njëjtës moshë me një sjellje më të hapur ndaj ushqimit që mund të luajë. një rol të “dëshmive” të besueshme.
Në çdo rast, në mungesë të patologjive shoqëruese, neofobia ushqimore tek fëmijët nuk duhet të shqetësojë prindërit. Është një fazë tipike e fëmijëve, e destinuar të zgjidhet spontanisht ndërsa rriten.
ÇFARË NUK DUHET BËRË
Në vend të kësaj, le të zbulojmë gjërat që duhen shmangur për të mos përkeqësuar dhe zgjatur neofobinë.
“Fëmijët nuk janë në gjendje të kuptojnë përfitimet, në aspektin shëndetësor, që sjell një ushqim. Të thuash: “ha, të bën mirë”, nuk ka dobi”. Në fazat e hershme, derisa të arrihet një njohje e mirë me ushqimin, është më mirë të shmangni ofrimin e ushqimeve me konsistencë të pabarabartë ose me shtimin e erëzave apo barishteve si majdanozi dhe në përgjithësi çdo gjë që ndryshon vizualisht pamjen e gjellës. . Fakti që “njollat e gjelbra” ose johomogjenitetet shfaqen në mënyrë arkaike i referohet idesë se ushqimi mund të jetë i kontaminuar, gjë që shkakton refuzim tek fëmija. Preferohen përgatitjet e thjeshta që krijojnë një referencë të qartë për ushqimin në formën dhe shijen e tij origjinale: sa më kompleks të jetë një stimul, aq më i vështirë do të jetë fëmija ta njohë atë dhe aq më shumë do të priret ta refuzojë atë. Çdo formë shtrëngimi duhet të shmanget, si dhe sistemi i shpërblimit. T’i thuash një fëmije se nëse ha perime do t’i jepet një dhuratë do të thotë të pranosh se ajo që po i ofrohet është diçka e keqe që ka nevojë për një shpërblim si ngushëllim.”