Bakteret dhe mikrobet në zorrë ndihmojnë në proçesin e tretjes së ushqimit. Këto baktere gjithashtu mund të luajnë një rol të rëndësishëm në luftimin e baktereve të tjera të dëmshme. Ushqimet e mira për shëndetin e zorrëve, mund të rrisin numrin e baktereve të mira për shëndetin e zorrëve. Ushqimet më pak të shëndetshme mund të nxisin probleme gastrointestinale.
Efekti i ushqimeve të ndryshme në shëndetin e zorrëve varet nga faktorë të shumtë, duke përfshirë dietën e përgjithshme të një personi dhe ndjeshmërinë ndaj ushqimit. Dikush që është i ndjeshëm ndaj ushqimeve të caktuara, për shembull, mund të ketë probleme shëndetësore të zorrëve nga një ushqim që mund të jetë miuqësor për zorrët.
Ushqimet e mëposhtme mund të dëmtojnë shëndetin e zorrëve për disa njerëz:
Proteinat shtazore
Ushqimet me origjinē shtazore – përfshirë mishin, qumështin dhe vezët, të cilët ofrojnë shumë përfitime shëndetësore. Ato janë të pasura me proteina dhe lëndë ushqyese të tjera, të tilla si kolina. Sidoqoftë, njerëzit që hanë dieta me proteina të larta shtazore, mund të rrisin shanset për të shtuar numrin e mikrobeve në zorrët e tyre. Hulumtimet sugjerojnë që njerëzit që konsumojnë shumë proteina, veçanërisht proteina shtazore, kanë rreziqe më të larta të sëmundjesve inflamatore të zorrëve (IBD), një gjendje kronike që mund të pasqyrojë shëndetin e dobët të zorrëve. Një studim i vitit 2010 krahasoi bakteret e zorrëve të fëmijëve në një zonë rurale në Burkina Faso në Afrikë me bakteret e zorrëve të fëmijëve italianë. Fëmijët italianë hëngrën më shumë mish, ndërsa fëmijët në Burkina Faso konsumuan dieta të pasura me fibra. Studiuesit zbuluan se fëmijët në Burkina Faso kishin më shumë baktere në zorrët e tyre, ndërsa fëmijët italianë kishin më shumë baktere që shoqëroheshin me inflamacion dhe sëmundje.
Një studim i vitit 2019 sugjeroi që mishi i kuq mund të jetë veçanërisht jo i dobishëm, pasi rrit nivelet e N-oksidit trimethylamine (TMAO). TMAO është një nënprodukt i baktereve të zorrëve. Studiuesit lidhin nivele të larta TMAO me një rrezik më të lartë të sulmit në zemër dhe goditje në tru.
Ushqime me sasi të larta FODMAP
Ushqimet me sasi të larta FODMAP janë ato ushqime që janë shumë normale për disa njerëz, por tek disa të tjerë mund të shkaktojnë probleme gastrointestinale.
FODMAP qëndron për:
• ushqimet e fermentueshme
• oligosaharidet
• disaharidet
• monosaharidet
• polisaharidet
Ushqimet e fermentuara, ato që përmbajnë sheqerna të thjeshtë dhe ato që përmbajnë pije alkolike me sheqer, mund të irritojnë stomakun.
Disa ushqime me nivele të larta FODMAP janë:
..• ushqime të përpunuara që përmbajnë shurup misri me fruktozë të lartë, sorbitol dhe ëmbëlsues të tjerë artificial
• lëngjet e frutave
• mjalti dhe ëmbëlsuesit e tjerë
• shumë prodhime si fiku, kajsia dhe avokadot kanë sasi të larta të FODMAP.
Ushqime që përmbajnë antibiotikë
Fermerët, shpesh i trajtojnë kafshët me antibiotikë për të zvogëluar rrezikun e infeksioneve serioze. Ekspozimi i tepërt ndaj antibiotikëve, veçanërisht në një person ose kafshë që nuk është i sëmurë, mund të nxisë rezistencën ndaj antibiotikëve. Kjo ndodh kur bakteret që ekspozohen vazhdimisht ndaj antibiotikëve evoluojnë për t’i rezistuar ilaçeve. Antibiotikët jo vetëm që vrasin bakteret e këqij por mund të vrasin edhe bakteret e dobishme në zorrë. Shumë njerëz janë të vetëdijshëm për rreziqet e marrjes së antibiotikëve në mënyrë të panevojshme. Sidoqoftë, rreth 80% e antibiotikëve të shitur në Shtetet e Bashkuara përdoren për bujqësinë dhe blegtorinē.
Ushqimet e skuqura
Ushqimet e skuqura janë më të vështira që të treten. Njerëzit shpesh i gatuajnë ato në vajra të pasura me yndyrna të ngopura dhe trans që mund të irritojnë më tej stomakun, duke shkaktuar diarre, gaz dhe dhimbje në stomak. Ushqimet e skuqura mund të nxisin rritjen e baktereve të dëmshme të zorrëve. Kufizimi i ushqimeve të skuqura zvogëlon rrezikun e sëmundjes së mëlçisë. Sëmundja e mëlçisë mund të shkaktojë një sërë problemesh gastrointestinale. Sipas mjekëve, personat ,me probleme në mëlci, duhet të ndalojnë konsumimin e tyre.
Pse është i rëndësishëm shëndeti i zorrëve?
Kolonia komplekse e organizmave që jetojnë në zorrë mund të ndikojë pothuajse në çdo aspekt të shëndetit. Studiuesit kanë filluar të kuptojnë efektet e mikrobit të zorrëve. Kur trupi nuk ka ekuilibrin e duhur të baktereve, organizmat e caktuar mund të rriten jashtë kontrollit, duke ndikuar në infeksione kërpudhore dhe të tjera. Deri më tani, studimi sugjeron që shëndeti i zorrëve mund të luajë një rol në: shëndetin mendor, përfshirë depresionin dhe ankthin pezmatim
IBS IBD
mbipeshë, diabet dhe çrregullime të metabolizmit
Probleme në mëlçi
Ushqimet më të mira për shëndetin e zorrëve
Shumë ushqime mund të ndihmojnë në promovimin e shëndetit të zorrëve. Grupet ushqimore që janë veçanërisht të dobishëme përfshijnë prebiotikët, të cilët ndihmojnë në ushqimin e baktereve të mira, dhe probiotikët, të cilat mund të shtojnë baktere të dobishme në zorrë.
Ushqime prebiotike
Prebiotikët janë ushqime ose përbërës ushqimorë që trupi nuk i tret. Përkundrazi, bakteret i fermentojnë ato dhe i përdorin ato për ushqim. Të gjithë prebiotikët janë një lloj fibre, por jo të gjitha fibrat janë prebiotikë. Kjo ndihmon të shpjegoni pse disa forma të fibrave mund të jenë më të mira për shëndetin e zorrëve se të tjerët. Disa ushqime të shëndetshme prebiotike përfshijnë:
• hudhrA
• qepë
• grurë
• soje
• tërshërë
• shparg
Produktet probiotike
Probiotikët përmbajnë baktere të shëndetshme. Disa shembuj të probiotikëve përfshijnë:
Koso
gjizë të kulturuar dhe produkte të tjerë të qumështit me kultura të baktereve
ushqime të fermentuara
Disa prebiotikë dhe probiotikë janë gjithashtu ushqime me sasi të larta FODMAP.
Përmbledhje
Asnjë ushqim i vetëm nuk është një çelës magjik për shëndetin e mirë të zorrëve. Disa ushqime të fermentuara, të cilat shpesh janë zgjedhje popullore probiotike, në të vërtetë mund të përkeqësojnë shëndetin e zorrëve tek disa njerëz. Ushqime si mishi i kuq dhe ushqimet e skuqura, mund të jenë më të mirat për tu shmangur ose zvogëluar, pasi ndikojnë keq në shënetin e zorrëve. Njerëzit që shpresojnë të përmirësojnë shëndetin e zorrëve mund të flasin me mjekun ose dietologun e tyre për qëllimet specifike të shëndetit të zorrëve.