Është e njohur për të gjithë se gjendja shëndetësore varet nga:
• 50% nga sjellja individuale
• 20% nga gjenetika
• 10% nga kujdesi shëndetësor
Këto shifra janë thelbësorë për të kuptuar se sa i madh është roli që individi mund të luajë çdo ditë për të siguruar shëndetin, madje arrin deri në 50%.
Çfarë nënkuptojmë me shëndetin sot?
Shëndeti është burimi thelbësor i jetës, përgjigja e përsosur e një organizmi në mjedisin e tij, jo thjesht në mungesë të sëmundjes, por të mirëqenies në përgjithësi.
Është e dukshme se sot ne nuk jemi në gjendje për të ruajtur një mjedis të favorshëm për shëndetin dhe studimet tregojnë se ne duhet të përballojmë urgjentisht problemin e rritjes së sëmundjeve kronike jo të transmetueshme nëpërmjet informimit, edukimit dhe një ushqyerje për një stile jetese të shëndetshme.
Sigurisht gjenet gjithashtu luajnë një rol të rëndësishëm, sidomos në atë masë që, ne gjithmonë me sjelljen tonë, nëpërmjet të ushqyerit, lëvizjes, apo jetesës të shëndetshme që kemi thënë më parë, si dhe reaksionet biokimike të kombinuara, ne mund ti zgjojmë apo mbajmë të heshtura gjenet tona për mirë ose për keq.
Ne mund ta konsiderojmë gjenetikën një komponent fiks, ndërsa mjedisi, ushqimi, aktiviteti fizik, stresi janë variacionet.
Megjithatë, sa më shumë njohuri të kemi për përbërjen tonë gjenetike aq më shumë mund të ndërveprojmë në të, duke e forcuar atë, parandaluar ose të paktën për të vonuar, përgjigjet patologjike. Dallimet gjenetike, në fakt, do të përcaktojnë përgjigjet e ndryshme metabolike: ka reagime të caktuara kimike e jo vetëm në atë që hamë, por edhe se sa hamë dhe kur hamë .
Kjo na sjell në një tjetër konsideratë: indikacionet në mënyrën e të ushqyerit janë tregimet mesatare për popullatën. Në qoftë se ju dëshironi që të keni një përgjigje të saktë nga një organizëm i caktuar, është thelbësore që të dini trashëgimninë e tyre gjenetike.
Nutrigenomika (shkenca që studion marrëdhëniet midis ushqimeve dhe modifikimeve të ADN-së) dhe Nutrigjenetika (shkenca që merret me studimin e raportit ndërmjet gjenetikës dhe ndryshuesmërisë individuale në lidhje me të ushqyerit) janë dy shkenca të të ushqyerit, bazuar në diagnozën dhe prognozën mbi trashëgiminë gjenetike, që I lejojnë nutricionistëve të vlerësojnë përgjigjet metabolike specifike të subjektit tek makronutrientët e ndryshëm. Një shembull paradoksal është lidhja ndërmjet karbohidrateve. Mesatarisht, kjo është e njohur nga të gjithë, të marrësh më shumë se 49% të karbohidrateve në dietën tuaj çon në një rritje të peshës, por ky “informacion nuk duhet të përgjithësohet” ka persona që nuk janë “të ndjeshëm” ndaj karbohidrateve, të cilat mund të kenë gjithashtu një rënie të peshës me rritjen e konsumit të tyre. Prandaj, gjenetika shërben për të përshtatur përqindjen e makronutrientëve dhe të mikronutrientëve në dietat individuale.
Një shembull tjetër është besimi se marrja e omega 3 promovon kolesterolin e mirë përkundrejt asaj të keq, natyrisht kjo nuk është e vërtetë për të gjithë, ashtu siç ka njerëz që pijnë shumë kafe që I mbron nga sulmet për infarkt, ndërsa për të tjerë kjo është një pije e dëmshme.
Dhe e njëjti diskutim vlen në lidhje me mjedisin në të cilin jetojmë që shpjegon se si, pavarësisht që jetojmë në të njëjtin mjedis toksik, të tillë si afërsia në zonat e industrisë së rëndë, disa sëmuren dhe të tjerë jo.
Në këtë sfond shfaqet një vizion të ri nga shkenca mjekësore që shërimi duhet të bëhet së pari parashikues dhe I personalizuar, me avantazhet vetë-evidente: zvogëlimi i barrës ekonomike në kostot e shëndetit publik, rritja e ndërgjegjësimit për gjendjen shëndetësore, zvogëlimi I simptomave , dhe vlerësimi I tyre në momentet e duhura, se me kalimin e kohës këto mund të bëhen sëmundje të vërteta.
Dhe këtu nis udhëtimi se kush dëshiron të vendos një rregull në stilin e tij të të jetuarit shëndetshëm. Njohja ndaj ndjeshmërisë specifike kundrejt ushqyesëve mikronutrientëve është treguesi I parë:
Nëse unë e di që kam një ndjeshmëri gjenetik ndaj kripës, unë mund të nxjerr një përfundim se do të jem i prirur të kem tension të lartë të gjakut, dhe kjo arrihet duke reduktuar kripën në dietën time.
Dega e mjekësisë që merret me studimin e ndikimit të stilit të jetesës për shëndetin është Mjekësia e stilit të jetesës, Lifestyle Medicine, e krijuar në SHBA dhe e importuar në Europë tashmë edhe në Itali, falë Italian Lifestyle Medicine Associacion, e cila në vitin 2019 do të zhvillohet, falë punës së përpiktë të bërë në 3 vitet e fundit, në Mediterranian Society of Lifestyle of Medicine (Shoqata Mesdhetare e Mjekësisë për stilin e Jetesës).
Shtyllat e Lifestyle Mjekësisë janë:
1. Çfarë, si dhe kur duhet të hamë;
2. Si dhe kur duhet të kryejmë aktivitetin fizik;
3. Si reagojmë ndaj stresit;
4.Si të përshtatemi në mardhëniet afektive
Por si të bëjmë një mënyrë jetese aktive në maksimum?
Te ashtuquajturat “teknika aktive e të nxënit” përfshijnë personat në procesin e të mësuarit. Mësimi, në aderimet e ndryshme, sigurisht që është mënyra më e përhapur e mësimdhënies: kjo nuk do të thotë se ajo është metoda më efektive për çdo disiplinë dhe për çdo mësim. Përkundrazi, në të gjitha disiplinat (madje edhe në ato më shumë teorike) duhet të aktivizohen metoda të ndryshme:
_ për të zhvilluar proceset mësimore të ndryshme dhe autonome (jo vetëm për paraqitjen, por edhe për zbulimin, për veprimet, për problemet etj).
_ për të garantuar një ofertë të përshtatshme të trajnimit (nxënësi që nuk mëson me një metodë, mund të mësojë me një tjetër)
_ për të promovuar dhe / ose konsoliduar interesin dhe motivimin e subjekteve të përfshira në trajnim.
Shqyrtojmë laboratorin (metodën e punës), hulumtimin eksperimental (metodën hetimore), hulumtimin e veprimit (metodën euristike-pjesëmarrëse) dhe zotërimin e mësimit (si një shembull i metodave të individualizuara).
E njëjta gjë që ndodh kur drejton një makinë. Ne nuk mësojmë të dalim duke lexuar një manual, por duke praktikuar lëvizjet e ndryshme. Dhe me përsëritje të vazhdueshme ne mësojmë manovrat në mënyrë të përshtatshme. Dhjetë vjet më vonë nuk e kujtojmë atë që është shkruar në manual, por nëse jemi në timon, kujtesa e veprimeve korrekte që duhet bërë bëhet pa vështirësi.
Mund të lindi një kundërshtim legjitim:
Të përvetësosh një koncept a është e njëjta gjë me mësimin e makinës? Si mund të vendoset një proces i brendshëm mendor dhe një veprim i jashtëm në të njëjtin nivel? Dallimi nuk është aq i madh. Çdo ide që vjen në mendje shoqërohet nga një gjuhë automatike subvokale që formulon me gojë këtë koncept. Çfarë është gjuha sub-vokale? Gjuha sub-vokale quhet gjithashtu një monolog i brendshëm. Kjo është, ajo që në heshtje formulojmë mendimet dhe idetë që na vijnë në heshtje me veten tonë. Zakonisht ne nuk jemi të vetëdijshëm për këtë proces. Në të vërtetë, edhe kur gjuha jonë sub-vokale nuk prodhon fjali të plota, megjithatë përpunon fjalët kyçe që stabilizojnë konceptet tona, duke thelluar këto gjurmë mnemonike dhe duke e çuar konceptin në mendje kur kemi nevojë për këtë informacion. Sapo të vendoset kjo gjurmë, mendimet tona mund të vazhdojnë dhe ne mund të gjenerojmë më shumë mendime për këtë temë. Formimi i një mendimi të qëndrueshëm është sikur të kërcehesh në një shkëmb, mbi të cilin, kur gjurma mnemonike është fiksuar, gjejmë pikën e mbështetjes për të kaluar në hapësirën tjetër për të krijuar një tjetër mendim.
Për t’u kthyer në mësimin e klasës: për shkak të pasivitetit të zgjatur “mësimi hyn nga një vesh dhe lë tjetrën”. Biseda është një veprim drejtues, i njëjtë si nisja e një makine. Nëse nuk ka veprim drejtues, nuk ka gjurmë të qëndrueshme mnemonike.