Çfarë është sindroma e zorrës së irrituar
Sindroma e zorrës së irrituar që zakonisht quhet kolit, përcaktohet si një grup çrregullimesh funksionale të zorrëve, i karakterizuar nga dhimbje të përhapura të barkut dhe / ose sikletit . Eshtë një patologji shumë e zakonshme në popullatë, e cila prek kryesisht gratë. Ky çrregullim ndodh me shoqërimin e ndryshimet në kanalin e zorrëve (alvo), ndryshimet në formën e jashtëqitjes dhe fryrjes së barkut. Personat që vuajnë nga sindroma e zorrëve të irrituara shpesh përjetojnë diarre , por e zakonshme është dhe kapsllëku gjithashtu dhe alterimi i periudhave të diarresë dhe kapsllëkut.
Në disa raste, sindroma gjithashtu mund të shoqërohet me dhimbje koke , ankth dhe depresion . Kjo patologji është në përgjithësi kronike, e karakterizuar nga periudha të rëndimit të simptomave dhe fazave të qetësisë, por zakonisht ka një rrugëtim beninj dhe, në shumicën e rasteve, nuk çon në humbje peshe ose dëmtim të kushteve të përgjithshme shëndetësore.
Disa ushqime duket se ndikojnë në shenjat dhe simptomat e sëmundjes: në përgjithësi, mund të themi se një dietë e ekuilibruar e pasur me fibra mund të ndihmojë në zbutjen e simptomave të bezdisshme të sindromës së zorrës së irrituar. Në veçanti, fibrat e tretshme, japin një ndihmë konkrete indirekte zorrëve, duke nxitur rritjen e florës mbrojtëse (veprim probiotik), si dhe rregullojnë funksionin e zorrëve dhe zvogëlojnë mikro-inflamacionin që lidhet me zorrën e irrituar. Për më tepër, studimet e fundit kanë treguar efektin e mundshëm të dobishëm të përdorimit të probiotikëve dhe prebiotikëve në dietën e duhur tek njerëzit që vuajnë nga sindroma e zorrës së irrituar.
Simptomat e zorrës së irrituar
Mund të flasim për sindromën e zorrës së irrituar në prani të dhimbjeve të shpeshta të barkut (të paktën një ditë në javë gjatë tre muajve të fundit) të shoqëruara me dy ose më shumë nga kushtet e mëposhtme:
_defekimi ;
_ ndryshimi në shpeshtësinë e defekimit (kapsllëk ose diarre);
_ ndryshimi në formën (pamjen) e feçeve (të lëngshëm ose gjysëm të lëngshëm / me vështirësi, ose të lëngshme);
Si përmbledhje: nëse shqetësimi dhe / ose dhimbja në bark shoqërohet me dy ose më shumë nga kushtet e mësipërme dhe vazhdon të paktën për tre muaj, me një shfaqje të simptomave të paktën gjashtë muaj para diagnozës aktuale, ekziston prania e sindromës së zorrës së irrituar.
Simptoma të tjera tipike të sëmundjes, të cilat mund të përdoren për të mbështetur diagnozën, janë:
_ përgjumje ;
_ të vjella ;
_ dhimbje shpine;
_ çrregullime urinare;
Nëse simptomat e përshkruara shoqërohen me “shenja paralajmëruese” shtesë për sëmundje të tjera (p.sh. humbje peshe e paqëllimtë dhe e pashpjegueshme, gjakderdhje rektale dhe anemi, histori familjare e kancerit të zorrëve ose vezoreve, jashtëqitje më të lëngshme dhe më të shpeshta për më shumë se gjashtë javë në subjektet mbi moshën gjashtëdhjetë, masat abdominale, shënuesit e sëmundjes inflamatore të zorrëve) hetimi i mëtejshëm është i nevojshëm.
Diagnoza e sindromës së zorrës së irrituar
Një histori e saktë mjekësore dhe një vlerësim i saktë klinik-instrumental janë thelbësore për të përjashtuar patologjitë e tjera (përfshirë tumoret) dhe për të konfirmuar diagnozën e sindromës së zorrës së irrituar, e cila bëhet vetëm nga një mjek i specializuar në gastroenterologji ( gastroenterolog)
. Rekomandime të përgjithshme dietike
_ Ruajtja e hidratimit të mirë , pasi një ekuilibër i saktë i ujit është thelbësor për të garantuar një qëndrueshmëri të butë të jashtëqitjes (veçanërisht në rastin e kapsllëkut);
_ Preferoni gatime të thjeshta dhe gatuajeni pa shtuar yndyrë. Gatimi i rekomanduar: ai me avull, i pjekur në zgarë, i pjekur në furrë ose i zier ne presion.
_ Shmangni një dietë të paekuilibruar, me një konsum të tepërt të yndyrnave , proteinave dhe e varfër ose pa karbohidrate. Përkundrazi, ne rekomandojmë një dietë të ekuilibruar në mikro dhe makronutrientë, të pasura me fruta, perime dhe drithëra (tipike mesdhetare);
_ Hani ngadalë, duke përtypur kafshimet me qetësi;
_ Shmangni anashkalimin e vakteve;
_ Vlerësoni tolerancën individuale të ushqimit.
KUJDES: Gjatë fazës akute (dhimbje barku), rekomandimet dietike ndryshojnë! Këshillohet që të preferoni një dietë “ujore”, e cila kryesisht ka për qëllim garantimin e lëngjeve dhe kripërave minerale.
Më poshtë do ju tregojmë se cila ushqime duhen shmangur, ato që duhet të kufizohen dhe ato përgjithësisht të këshillueshme në prani të sëmundjes, por jo shpeshtësinë ose sasinë e nevojshme për një dietë të ekuilibruar , e cila mund dhe duhet të përshkruhet vetëm nga dietologu.
Ushqimet që nuk lejohen
_ Sorbitol, manitol dhe ëmbëlsues të tjerë të pranishëm në çamçakëz, në ëmbëlsira, në karamele pa sheqer, etj .;
_ Pijet alkolike duke përfshirë verën dhe birrën;
_ Kafe, çaj, kola dhe pije të tjera me kafeinë. Shmangni në përgjithësi të gjitha pijet energjetike;
_ Pije të gazuara;
_ Yndyrnat të tilla si gjalpi, beshameli, kremi, margarina dhe ushqime të tjera të pasura me yndyrë, pasi ato mund të ngadalësojnë tretjen (p.sh. salcat, të skuqurat etj);
_ të paketuarat të tilla si mortadella, salçiçet, sallami, etj .;
_ Ushqime të para-gatuara ose të gatshme për tu ngrënë, si industriale ashtu edhe artizanale;
_ Salcat të përpunuara të tilla si majonezë, ketchup, mustardë, etj .;
_ Piper djegës, piper I zi dhe të gjitha erëzat pikante në përgjithësi, sepse ato mund të irritojnë mukozën e zorrëve;
_ koncentrat mishi e paketuar ose vegeta; ekstrakte mishi;
_ Embëlsira si torta, pasta, reçel, krem, akullore, etj;
_ Ushqime të para-paketuara ose të gatuara paraprakisht që përmbajnë sasi të larta të ” niseshtesë rezistente “, një substancë e pranishme në ushqim që nuk tretet nga trupi ynë. Për shkak të kësaj karakteristike (jo e tretshmërisë), amidoni rezistent I fermentuar në zorrë, nëse paraqiten në sasi të tepërt, mund të shkaktojë simptomat e Sindromës dhe për këtë arsye nuk është i përshtatshëm për njerëzit që vuajnë prej tij.
Disa forma të niseshtës rezistente janë natyrisht të përfshira në ushqime, ndërsa të tjera, të njohura si RS3 dhe RS4 formohen përmes proceseve kimike dhe fizike, siç është rasti në prodhimin e snack-eve dhe produkteve të tjera industriale;
Fibrat e krundeve mund të përkeqësojbë disa simptoma të zorrës së irrituar dhe për këtë arsye duhet të jemi të kujdesshëm për çdo reagim negativ ndaj këtij ushqimi, për t’u bazuar në vlerësimin dhe tolerancën e tij.
. Ushqimet e lejuara në moderim
_ Bishtajore (psh. fasule, bizele, thjerrëza, qiqra, bathë), për shkak të potencialit të tyre flautogjenik;
_ Perime që gjatë tretjes prodhojnë sasi të mëdha gazi si lakra, lulelakra, brokoli, etj .;
_ Fruta me potencial flautogjen, si rrush i thatë, banane, kajsi dhe kumbulla;
_ Qumështi (ushqimi i konsideruar me rrezik), duhet kufizuar kur jeni intolerant ndaj laktozës.
_ Ushqime integrale, vlerësoni tolerancën individuale.
. Ushqime të lejuara dhe të rekomanduara
_ Ujë, pini të paktën 1.5-2 litra në ditë (preferohet uji mineral natyral ).
_ Bukë, makarona, oriz, krekers, etj. që rrjedhin nga çdo larmi drithërash. Ato që tolerohen më mirë janë thekra, elbi, tërshëra dhe gruri i bardhë pa gluten;
_ Peshku (i freskët ose i ngrirë). Këshillohet që ta konsumoni, në doza të përcaktuara, të paktën tre herë në javë, mundësisht të pjekur në zgarë, të gatuar në avull, të pjekur në furrë, për aq kohë sa që gjithçka gatuhet pa i skuqur produktet.
_ Mishi (zgjidhni mishin e zgjedhur dhe pa yndyrë të dukshme): viçi, lope, mishi i pulës, lepuri, gjeldeti, mishi i derrit dhe kalit. Preferoni pjekjen në zgarë, furrë, zierjen për aq kohë sa që gjithçka gatuhet pa i skuqur produktet;
_ Produkte të qumështit të freskëta dhe kosi , këto të fundit nëse integrohen me probiotikë mund të veprojnë pozitivisht në florën e zorrëve;
_ Djathra të stazhionuar si ai, i cili nuk përmban natyralisht laktozë dhe mund të jetë një zëvendësues i shkëlqyeshëm I një pjate të dytë me bazë mishi ose vezë. Ky djath mund të hahet gjithashtu I grirë çdo ditë (një lugë gjelle, 10 gram) për të shijuar pjatat me makarona dhe suprat e ndryshme. Për më tepër, konsumi i tij rrit marrjen e proteinave dhe promovon arritjen e kërkesave ditore për kalcium;
_ Fruta. Konsumoni afërsisht dy deri në tre fruta të mesme në ditë, në varësi të tolerueshmërisë, mundësisht me lëkurë (nëse dhe lahen mirë). Në mënyrë të veçantë, kivi , përveç që përmban një sasi të mirë të fibrave bën dhe ribalancimin e zorrëve, mund të përmirësojë veprimin e fibrave prebiotike;
_ Perimet. Fibrat lejojnë një tkurrje të mirë të zorrëve (peristaltikën), duke favorizuar kështu dhe një lëvizje të tyre. Preferoni ato që janë shumë të pasura me fibra të papërpunuara si artiçoka, sallatë, panxhari dhe ato që përmbajnë fruktooligosaharide (FOS) si asparag, domate, karrota, presh, çikore;
Këshilla të rëndësishme:
_ Hani ushqim në tryezë duke ngrënë ngadalë;
_ Bëni stilin e jetës më aktiv (braktisni sedentarinë! Shkoni në punë në këmbë, me biçikletë ose parkoni larg, nëse është e mundur, shmangni përdorimin e ashensorit dhe ngjitni shkallët në këmbë, etj.)
_ Praktikoni aktivitetin fizik të paktën tre herë në javë (minimumi 150 minuta, 300 optimale). Aktiviteti fizik i moderuar dhe afatgjatë ndihmon në zbutjen e simptomave.
_ Mos pini duhan : pirja e duhanit kontribuon në dëmtimin e mukozës së trupit;
_ Zhdukni streset mjedisore duke shfrytëzuar sa më shumë kohën tënde të lirë, duke krijuar herë pas here momente relaksi;
_ Lexoni etiketat ushqyese të produkteve, mbi të gjitha për të konstatuar përmbajtjen e tyre të yndyrës;
Kujtoni rëndësinë e vetë-menaxhimit (mos e lini veten pas dore!) Për trajtimin efektiv të gjendjes suaj klinike.