Janë bërë shumë raporte mbi “yndyrën kafe”. Ndryshe nga yndyra që kemi kryesisht (yndyra e bardhë), yndyra kafe është e aftë të djegë më shumë energji. Pra, teoria thotë: nëse kemi shumë yndyrë kafe, mund të humbasim peshë. Por raportimi selektiv dhe keq-informimi ka mjegulluar vijën ndarëse ndërmjet faktit dhe të gabuarës.
Çfarë është yndyra kafe?
Yndyra e bardhë gjendet në pjesën e barkut. Funksioni i yndyrës së bardhë është kryesisht ruajtja e energjisë, dhe pastaj ta clirojë kur organet e tjera kanë nevojë për të. Ne kemi shumë më pak yndyrë kafe e cila është e fshehur thellë në bust dhe qafë. Roli kryesor i yndyrës kafe është të ngrohë trupin tonë kur kemi ftohtë. Për të prodhuar nxehtësi, qelizat e yndyrës kafe shpenzojnë (djegin) energji.
Dekada kërkimesh, kryesisht te minjtë, na tregojnë që kur yndyra kafe “aktivizohet” nga gjendja e pushimit (për shembull, nga ekspozimi i ftohtë) mund të djegë më shumë energji relativisht për shkak të madhësisë së saj të vogël. Potenciali për shëndetin shtrihet në atë nëse kjo fuqi e djegies së energjisë mund të përdoret për të trajtuar obezitetin.
Prania e yndyrës kafe te njerëzit e rritur ka qenë e njohur për dekada të tëra. Më përpara besohej se nuk kishte asnjë lloj funksioni, por në vitin 2009 një sërë studimesh treguan se ajo djeg energji kur aktivizohet nga ekspozimi i ftohtë afatshkurtër (minuta / orë). Yndyra kafe e jona nuk mund të djegë aq shumë energji sa yndyra kafe te minjtë dhe disa prova sugjerojnë se niveli i djegies së energjisë (në shkallë normale) është kaq i ulët saqë konsiderohet e parëndësishme.
Kur yndyra kafe nuk është “e aktivizuar”, niveli i djegies së energjisë nga ana e saj është shumë i ulët. Niveli i ekspozimit të së ftohtit dhe sasia e sipërfaqes së lëkurës së ekspozuar kontrollojnë sasinë e djegies së energjisë. Më e rëndësishmja, “trajnimi” i yndyrës kafe e “detyron” të djegë më së miri energjinë. Por trajnimi përfshin disa javë të ekspozimit të përditshëm në të ftohtë për disa orë – diçka që ne njerëzit moderne rrallë, ose ndonjëherë, e bëjmë.
A munden dushet e ftohta të aktivizojnë yndyrën kafe?
Ky funksion i yndyrës kafe çuditërisht, çoi në ekzagjerim të qëllimit, funksionit dhe përfitimeve të tij tek njerëzit. Ekspozimi i ftohtë si model shëndetësor ka pasur një rritje të popullaritetit gjatë kohëve të fundit. Rekomandimet e zakonshme për të aktivizuar yndyrën kafe janë dushet e ftohta etj.
Yndyra kafe, si muskujt, ndjek një parim “use-it-or-lose-it” dhe, siç është theksuar më lart, sa më shumë e përdorni atë aq më mirë bëhet. Trajnimi i yndyrës kafe kërkon ekspozim ndaj të ftohtit për disa orë në ditë. Pra, periudha të shkurtra, të tilla si disa minuta në dush të ndërthurura në një stil jetese ndryshe të ngrohtë, nuk ka gjasa të trajnojnë yndyrën kafe në mënyrë kuptimplote.
Të përkushtuarit me vullnet të fortë që janë të gatshëm të marrin pjesë në orë të ekspozimit të përditshëm ndaj të ftohtit, ata do të kenë më shumë gjasa të rrisin aftësinë e djegies së energjisë së yndyrës kafe. Por humbja e peshës nuk ka gjasa të ndodhë. Mos harroni, funksioni kryesor i yndyrës kafe është që t’ju mbajë të gjallë, jo të hollë. Gjatë ekspozimit të ftohtë, uria stimulohet së bashku me aktivizimin e yndyrës kafe për të siguruar që ka lëndë djegëse adekuate për “ zjarrin”.
Po në lidhje me stërvitjen?
Studimet e fundit te minjtë tregojnë një rol për stërvitjen e rregullt në “ngjyrosjen kafe” të yndyrës (duke e bërë yndyrën e bardhë dhe kafe të bëhet akoma dhe më shumë kafe). Këto studime sugjerojnë stërvitjen e muskujve që clirojnë hormone që i bëjnë qelizat yndyrore kafe dhe të bardha të bëhen më “më shumë kafe”, që do të thotë që qelizat e yndyrës mund të djegin energji kur aktivizohen nga i ftohti (duke ju thënë që vetëm ushtrimet nuk e aktivizojnë yndyrën kafe).
Por hiperbolizimi i medias injoroi provat më të mira aktuale nga studimet e stërvitjes te njerëzit që tregojnë të kundërtën – shpenzimet e energjisë së yndyrës kafe të stimuluara nga i ftohti janë reduktuar. Dhe në kundërshtim me raportet e fundit, ushtrimet në të ftohtë nuk do t’ju lejojnë të qëndroni në formë dhe të rrisni funksionin e yndyrës kafe në të njëjtën kohë.
Suplementet ushqimore dhe medikamentet
Përkundër promovimit të suplementeve për të rritur zhvillimin e yndyrës kafe, aktualisht nuk ka ilaçe ose suplemente të provuara për të rritur yndyrën ngjyrë kafe tek njerëzit. Disa prova sugjerojnë që ekstrakte nga bimët që përmbajnë kapsinoide (si specat djegës) aktivizojnë yndyrën ngjyrë kafe, por këto kurrë nuk kanë treguar efekt të drejtpërdrejtë në rritjen e djegies së energjisë të yndyrës kafe te njerëzit.
E ardhmja: Yndyra kafe në parandalimin e sëmundjes
Kuptimi i rolit dhe rëndësisë së yndyrës kafe për shëndetin tonë është në një fazë të hershme, dhe ne ende duhet të zbulojmë aftësitë e saj të plota. Duke qenë ftohtë shumicën e kohës, për një kohë vërtet të gjatë, do të rritet funksioni i ngjyrës kafe, por aktualisht nuk ka prova për opsione më të përshtatshme, veçanërisht ato që nuk stimulojnë urinë. Ne gjithashtu nuk e dimë nëse aktivizimi i yndyrës kafe përmirëson drejtpërsëdrejti shëndetin. Këtu dëshmia më e fortë është se funksioni i saj është reduktuar në njerëzit obezë. Por nëse kjo është shkak ose efekt, dhe nëse aktivizimi i yndyrës kafe mund të ndryshojë obezitetin, mbetet akoma e panjohur. Është e qartë se ka nevojë për më shumë studime njerëzore për të zbuluar faktet.