Diabeti gestacional: një fat i pashmangshëm? Ja si t’a trajtojmē

Diabeti gestacional: një fat i pashmangshëm? Ja si t’a trajtojmē

 

Kur  një pacienti diagnozën e Diabetit Gestacional, shpesh  ata fillojnë duke qarë në dëshpërim. Nuk jam e sigurte pse, por është një diagnozë  e frikshme, shpesh më e frikshmja nga të tjerët. Ndonjëherë dëshpërimi është për faktin se ajo grua nuk besonte se mund t’i ndodhte asaj. Shpesh fillojnê të justifikohrn :” kam pasur raste në familje, nuk më pëlqejnë ëmbëlsirat, kam një peshë normale”. “ Pse unë? Çfarë do të ndodhë me mua dhe foshnjën time?”

E megjithatë, pas periudhës së parë të plotësimit të kritereve që  vendosen pothuajse të gjithë tregojnë se si me dietën që i ështê  rekomanduar ata ndjehen më mirë menjëherë, ndihen më të lehrë, janē më të lumtur që mund të kontrollojnë peshën e tyre pa u ndjerë të uritur.

Në fund të shtatëzanisë do të ishte bukur të fotografoheshe buzëqeshja e tyre dhe ta krahasoheshe me lotët fillestarë, kënaqësinë e tyre, mbi të gjitha ato që mundën të kontrollonin sheqerit në gjak (sepse vertet eshte dietologu ai qe përshkruan dieten, por në fakt çdo gjë varet sa pacienti  punon në shtëpi dhe e bën punën!) dhe për të mbajtur trupin në formë edhe pse me barkun e shtatëzanisë gjithashtu.

 

Kur më rastis ti takoj përsëri këto paciente pas lindjes , ajo për të cilën më falënderojnë më së shumti është mësimi që morën prej saj sepse dieta për Diabetin Gestacional i ndihmoi ato të ndryshojnë stilin e ushqimit dhe të jetës përgjithmonë. Ky është shpërblimi më i madh për mua. Në fakt, ajo që unë gjithmonë them në kohën e diagnostikimit është “Merre si mundësi “. Në fillim ata do të më shanin, dhe këtë gjë unë e di ( unë jam e dëshpëruar dhe ju më flisni për mundësi?), Por pastaj ato e kuptojnë.

Eshtë një mundësi për të marrë një mësim të rëndësishëm, një mundësi për të ndryshuar, një mundësi shëndetësore .

Shtatzënia në fakt është një dritare e çmuar në jetën e një gruaje, në të cilën ne e shohim atë veçanërisht të pranueshme për të pranuar mësime të reja dhe duke i zbatuar ato në praktikë, sepse ajo do të bënte gjithçka për shëndetin e fëmijës që ajo ka në barkun e saj.
Dhurata më e çmuar që unë, pra, besoj se u bëj pacientëve të mi është ndryshimi i stilit të ushqimit të mësuar gjatë shtatëzanisë, i cili jo vetëm që e mbajti në kontroll Diabetin Gestacional, duke lejuar një fëmijë të lind i shëndetshëm me një peshë normale, të lindë me termin lindja natyrale e lindjes së fëmijëve, por që do të parandalojë diabetin gestacional në shtatzënitë pasuese dhe diabetin e tipit 2 në jetën e mëvonshme , me të cilin diabeti gestacional është i lidhur ngushtë.
Aspekti tjetër themelor ka të bëjë me të ardhmen e shëndetit që një dietë e shëndetshme garanton një shëndet të mirë të fëmijës . Nuk është kurrë vonë për të ndryshuar gjenet tona”, ka thene Dr Dean Ornish në librin e tij The Spectrum”

Tashmë dihet se ushqimi ka një efekt të thellë në mjedisin intrauterine, aq sa ndikon në shëndetin e fëmijës jo vetëm gjatë lindjes, por edhe gjatë gjithë jetës së tij, aq shumë sa që tani thuhet se e ardhmja e shëndetit ose e sëmundjes së të gjithë ne është vendosur në mitër. Një fëmijë i një nëne me një Diabet Gestational të pakontrolluar në fakt ka më shumë të ngjarë të bëhet i obez, hipertensiv dhe gjithashtu diabetik në moshën madhore .

Ushqimi është në gjendje madje të përcaktojë në ADN-në e modifikimeve të fetusit të quajtur “epigjenetikë” të cilat mund të “ndezin” ose “shuajnë” gjenet që përcaktojnë rrezikun e diabetit dhe sëmundjet kardiovaskulare, ashtu si një introvert. Modifikimet epigjenetike, megjithëse të kthyeshme, mund të transmetohen deri në gjeneratën e tretë. Prandaj një grua ka fuqinë të kushtëzojë në aspektin pozitiv apo negativ jo vetëm shëndetin e saj dhe atë të femijes të saj, por edhe atë të nipërve dhe mbesave të saj.

Nëse mendojmë në terma më të mëdhenj, gratë, të vetmet që kanë fuqi të gjenerojnë, kanë fatin e njerëzimit në duart e tyre.
Ashtu si me diabetin e tipit 2, sigurisht që ka një predispozicion gjenetik edhe për Diabetin Gestacional, por në të njëjtën mënyrë ai gjithashtu mund të shpërndahet ose parandalohet nga ato që konsumoni dhe sa lëvizni.

Gratë zakonisht mendojnë se ato që kanë ngrënë gjatë shtatëzënësisë (si në sasi ashtu edhe në cilësi) kanë patur predispozitë per të shkaktuar Diabetin Gestacional, dhe kjo i bën ato të ndjehen shumë fajtore. Nga ana tjetër, disa studime shkencore kanë treguar se zakonet e të ngrënit para shtatzanisë janë gjithashtu thelbësore.

Siç mund ta imagjinoni me lehtësi, një rritje prej 2.5-fish të rrezikut për Diabetin Gestational është demonstruar në një dietë para shtatëzanisë me një ngarkesë të lartë glicemike dhe me sasi të ulët tê fibrave, praktikisht një dietë e pasur me ëmbëlsirat dhe karbohidrate të rafinuara. Nga ana tjetër, një dietë e pasur me fibra, në mënyrë të veçantë nga drithërat (mbi të gjitha nga buka integrale) dhe frutat është treguar mbrojtëse, dhe pikërisht për një rritje prej vetëm 10 gr fibra në ditë ka një ulje prej 26% të rrezikut të Diabetit gestational.
Ajo që ishte më pak e qartë ishte roli i makronutrientëve të tjerë, përkatësisht yndyrnave dhe proteinave .

A do ta kishe menduar ndonjëherë? A shkakton kolesteroli diabet?

Megjithatë, një rritje e konsiderueshme e rrezikut të Diabetit Gestational është raportuar nga të gjitha studimet për yndyrnat shtazore (yndyrat e ngopura dhe kolesteroli), ndërsa zëvendësimi i yndyrave shtazore me yndyrna bimore çon në një rënie të konsiderueshme të rrezikut. Shpjegimi duket se qëndron në faktin se dhjami (sidomos ai I ngopur dhe kolesteroli) që grumbullohen brenda qelizave krijojnë rezistencë ndaj insulinës, hapi i parë drejt Diabetit.

Po proteinat? Proteinat shumë të nevojshme për ne? Mundohuni ti gjeni….

Proteinat shtazore dhe bimore kanë efekte të kundërta dhe të ndryshme në zhvillimin e Diabetit Gestacional: ndërsa një konsum i lartë i proteinave totale dhe shtazore është i lidhur drejtpërdrejt me rrezikun , asnjë lidhje nuk është demonstruar për proteinat bimore siç janë ato të frutave të thata dhe bishtajoreve. Gjithashtu efekti i proteinave shtazore do të duket se ka një shpjegim në nivelin qelizor: një hipotezë flet për një shterrim funksional në sekretimin e insulinës nga qelizat pankreatike pas vitesh ushqyerje hiperproteinike që shkakton një hipersekretim; një tjetër nga efekti i aminoacideve të degëzuara (nga të cilat proteinat shtazore janë veçanërisht të pasura) gjithashtu të afta për të përcaktuar rezistencën ndaj insulinës.

Edhe një herë, kur janë studiuar në tërësi ushqimet që rrisin rrezikun u tregua një lidhje pozitive midis konsumit të mishit të kuq dhe atyre të konservuara (salçiçet) dhe rrezikut të Diabetit Gestational, ndërsa konsumi i frutave të thata dhe bishtajoret janë treguar të kenë një efekt mbrojtës.

Nga studimet shkencore del edhe një herë që edhe për Diabetin Gestacional zbatohen të njëjtat rregulla të një diete mbrojtëse për të gjitha sëmundjet.
Edhe para shtatzanisë, dieta duhet të jetë sa më e mirë në bazë perimesh dhe me cilësi të mirë : po për karbohidratet komplekse, drithërat integrale dhe në sasi të kontrolluara, tek bishtajoret, perimet, frutat (me ndonjë kufizim të atyre më të ëmbla), te frutat e thata dhe të farave, ndërsa konsumi i ëmbëlsirave dhe karbohidrateve të rafinuara, produkteve industriale dhe produkteve shtazore duhet të ulet në mënyrë drastike.

Por edhe nëse zakonet gjatë shtatëzënësisë ishin të gabuara, gjithmonë ka kohë për të korrigjuar: duke vepruar përgjatë periudhës së shtatëzanisë me një dietë me këto karakteristika, e kombinuar me të paktën 150 minuta ushtrime aerobike në javë,

Diabeti Gestacional mund të parandalohet madje edhe tek gratë shtatzëna me rrezik të lartë, siç janë ato obeze ose ato që kanë pasur diabet gestacional në shtatzëninë e mëparshme.

Diabeti Gestacional është pasioni im, një gjë në të cilën e ndjej se mund të jap kontributin tim më të madh dhe atë që më lejon të krijoj një lidhje më të ngushtë me pacientët e mi, por duhet t’ju them të vërtetën … Unë do të isha më shumë e lumtur nëse zyrat e mia të ishin pak më boshe , dhe jo sepse do të nënkuptonte që do të punoja më pak (është një punë që më pëlqen!), por sepse me të vërtetë do të thoshte që ne kemi kuptuar përfundimisht se si ta parandalojmë.

Po  çfarë eshte konkretisht Diabeti Gestacional?

Kjo sëmundje prek shëndetin e shtatzënës edhe atë të bebes dhe bën që të rritet niveli i sheqerit në gjak. Kjo shpjegohet nga rezistenca insulinike e shkaktuar nga hormonet e placentës, dieta jo korrekte dhe mungesa e theksuar e aktiviteti fizik duke bërë që insulina të mos jetë efektive aq sa duhet dhe kështu rrit sheqerin në gjak dhe vështirësohet futja e glukozës në qeliza.

Menjëherë pas lindjes, niveli i sheqerit kthehet në normë, por rreziku mund të jetë për fitimin e diabetit tip 2 gjatë jetës në një përqindje të caktuar,si  për nënën ashtu dhe për beben.

Ky lloj i diabetit për shumicën e grave nuk jep simptomat dhe shenjat tipike të një diabetiku.

Kush është e rrezikuar për diabet Gestacional?

Të gjitha ato  që kanë:

– Histori familjare për diabet
– Mbipeshë dhe obezitet
– Lindje të parakohshme
– Lindjen e një foshnje paraprake me peshë >4.1 kg
– Moshë mbi 25 vjeç, dietë jo të kontrolluar, mungesē të theksuar aktivitetit fizik, pra një jetë inaktive.

Nëse keni ndonjë nga faktorët e rrezikut për diabet gestacional ju duhet të testoheni që në momentet e para kur paraqiteni  në vizitën e parë prenatale. Nëse keni rrezik mesatarë për diabet gestacional, ju duhet të testoheni gjatë tremujorit  të dytë, diku nga java 24-28 të shtatzënisë.

Po çfarë komplikacionesh sjell Diabeti Gestacional tek  fëmijët ??

Shumica e grave me diabet gestacional lindin fëmijë të shëndoshë, pra fëmijë me peshë më të madhe se norma.  Megjithatë, ato që nuk janë të kujdesshme dhe që nuk e mbajnë nivelin e glicemisë nën kontroll mund të kenë problem tek bebja duke rritur nevojën për lindje cezariane.

Tek femrat që kanë diabet gestacional, nivelet e sheqerit në gjak zakonisht rriten rreth javës së 24-ërt. Kjo nuk shkakton ndonjë anomali tek foshnja. Megjithatë, nëse gjendja diagnostikohet brenda tremujorit të parë, nëna duhet të jetë e kujdesshme. Femrat e diagnostikuara me diabet para shtatzënisë mund të lindin edhe foshnje të shëndetshme. Megjithatë, këto gra duhet të vlerësojnë rregullisht nivelet e glukozës në gjak.

Diabeti gestacional është një faktor i rëndësishëm rreziku që shkakton peshë të madhe në lindje. Meqenëse nëna ka sheqer të lartë të gjakut, pankreasi i foshnjës rrjedhimisht prodhon më shumë insulinë, gjë që çon në shtim të peshës. Rrjedhimisht, mund të jetë i nevojshëm kirurgjia C-section (lindje cesariane). Foshnja mund të përjetojë ulje të nivelit të sheqerit në gjak në lindje, prandaj duhet të monitorohet niveli i sheqerit të gjakut të foshnjës. Përveç kësaj, këto bebe mund të vuajnë nga nivele të ulëta të kalciumit dhe magneziumit të cilat gjithashtu duhet të monitorohen.

Po çfarë komplikacionesh mund të kenë beben që këto nëna me diabet gestacional lindin?

• peshë të madhe tê bebes
• lindje të parakohshme dhe sindroma e frymëmarrjes së vështirësuar (distresit respirator)
• nivel të ulët të glicemisë (hipoglicemi)
• diabet tip 2 gjatë jetës dhe obezitet
• diabeti gestacional i patrajtuar mund të shkaktojë vdekjen e bebes ende pa lindur si dhe menjëherë pas lindjes.

Komplikimet që mund tē shfaqen tek nënat:

• tension i lartë dhe preeklampsia
• diabet tip 2 i cili mund të shfaqet më vonë gjatë jetës, si dhe diabeti gestacional në shtatzënitë tjera.

Stili i shëndetshëm i jetës dhe ushtrimet fizike mund të reduktojnë rrezikun e shfaqjes së diabetit tip 2.

Pse monitorimi i sheqerit në gjak është i rëndësishëm gjatë shtatzënisë?
  • Nëse nivelet HbA1c janë mbi 8 në muajt e parë të shtatzënisë, rreziku i abortit shumëzohet me 3,
  • Kur gratë diabetike kanë një shans 8-13% të lindjes së një foshnje me aftësi të kufizuara, kjo shkallë është rreth 2-4% për gratë jo diabetike
  • Sa më i lartë niveli i HbA1c, aq më e lartë është rreziku i foshnjave me aftësi të kufizuara,
  • Nëse nivelet e sheqerit në gjak janë mbi 250mg / dl, ekziston një rrezik në rritje i lindjes së parakohshme,
  • Në gjysmën e dytë të shtatzënisë, nivelet e sheqerit të lartë mund të shkaktojnë peshë të madhe lindjeje, frymëmarrje të vështirë tek foshnja, nivel të ulët të sheqerit tek foshnja, verdhëz, policitemia, nivel të ulët të kalciumit dhe sëmundje të zemrës.
Teste të tjera për të kryer gjatë shtatzënisë
  • Skanime me ultratinguj
  • Monitorimi i zemrës së foshnjës
  • Amniocenteza: Me qëllim të diagnostikimit të Sindromës Down, ky test kryhet zakonisht tek gratë mbi 35 vjeç

Është thelbësore që glicemia të matet dhe të mbahet nën kontroll në mënyrë që të mbahet e shëndoshë bebja dhe të shmangen komplikimet gjatë shtatzënisë dhe lindjes.

• Matja e glicemisë  – rekomandohet të matet deri 4-5 herë gjatë ditës, me anë të shpimeve në gisht ose me marrjen e gjakut në vena , në orare të ndryshme, para dhe 2 orë pas ushqimit si dhe para gjumit.

Dieta e shëndetshme – ushqimi i shëndetshëm mban gliceminë  në normë si dhe parandalon shtimin e peshës i cili mund të çojë drejt rrezikut më të madh për komplikime.

Fitimi i duhur i peshës gjatë shtatzënisë është midis 9 dhe 12 kg. Nëse femra ka qenë mbipeshë para shtatzënisë, atëherë shtimi i duhur i peshës është 7-8 kg; dhe nëse ajo ka qenë nën peshë, shtimi i duhur i peshës duhet të jetë 17-20 kg.

Ushtrimet fizike dhe një mënyrë jetese e shëndetshme janë thelbësore në diabetin. Kjo është për shkak se stërvitja ndihmon të ulet niveli i sheqerit në gjak, si dhe ta mbajë atë nën kontroll.

Ne rekomandojmë gratë shtatzëna të ecin duke shëtitur 4-5 herë në javë. Përveç ecjes, ato mund të bëjnë stërvitje aerobike të përditshme për 45 minuta.

Ndërsa ushqimi është shumë i rëndësishëm për të gjitha gratë shtatzëna, është akoma edhe më e rëndësishme për gratë me diabet gestacional. Preferohen perimet, drithërat, bimët e thata dhe ushqimet e pjekura. Duhet të konsumohen vaj i ullirit, bukë gruri, kos pa yndyrë dhe qumësht pa yndyrë. Margarina nuk duhet të konsumohet dhe marrja e karbohidrateve duhet të jetë e kufizuar. Karbohidratet nuk duhet të kalojnë 40% të konsumit total për kalori të përditshme. Një tjetër pikë e rëndësishme është vlera e presionit të gjakut. Presioni i gjakut duhet të monitorohet rregullisht; në rast se presioni i gjakut sistolik tejkalon 140, dhe presioni i gjakut diastolik tejkalon 90, ju duhet të konsultoheni me mjekun tuaj menjëherë. Nuk është e rekomandueshme humbja e peshës gjatë shtatzënisë sepse trupi juaj duhet të sforcohet shumë për të rritur beben. Dieta e shëndetshme bazohet në fruta, perime, drithëra të plota të pasura me nutrientë dhe fibra dhe të varfra me yndyra, me reduktim të karbohidrateve të rafinuara siç janë ëmbëlsirat, makaronat e bardha dhe orizi i bardhë me origjinē drithëra të rafinuara dhe zëvendësimi i tyre me produkte integrale Çdo trup ështê unik ndaj nuk ka dietë e cila është e njëjtë për çdo grua, prandaj duhet të konsultoheni me dietologun për të krijuar një plan të ushqimit të bazuar në peshën tuaj aktuale dhe analizēn tuaj trupore, kujdesin e moskalimit të peshës normale gjatë shtatzanisë, nivelin e sheqerit në gjak, ushtrimet fizike dhe preferencat ushqimore të nënës.

 Ushtrimet fizike –  të rregullta luajnë rol të rëndësishëm gjatë gjithë shtatzënisë. shtrimet fizike ulin sheqerin në gjak duke bërë që sheqeri të futet në qelizat e trupit, aty ku shfrytëzohet për energji. Ushtrimet fizike rrisin sensitivitetin e insulinës.

• Terapia – Nëse dieta dhe ushtrimet fizike nuk mjaftojnë, atëherë duhet filluar trajtimi me insulinë. Vetëm 10-20% e grave me diabet gestacional kanë nevojë për insulinë për të ulur sheqerin në gjak. Nuk rekomandohen tabletat për uljen e sheqerit në gjak.

• Monitorimi i bebes – mjeku gjinekolog duhet të tregojë një kujdes shumë të madh në monitorimin dhe rritjen e shëndetshme të bebes. Planifikimi për lindje gjithashtu duhet të bëhet nën udhëzimet e gjinekologut. Lindja pas kohës të përcaktuar mund të rrisë rrezikun e komplikimeve për nënën dhe beben.

Këshilla

Një grua para së të ngelet shtatzënë duhet të këshillohet me mjekun për të vlerësuar faktorët e rrezikut. Nëse gjatë shtatzënisë diagnostikoheni me diabet gestacional, nëna duhet të bëjë matje të rregullta të glicemisë si dhe mjeku gjinekolog duhet ti referojë këto nēna  tek mjeku endokrinolog dhe tek dietologu per nje trajtim më te kujdesshëm.

Pas lindjes nëna duhet të masë gliceminë menjëherë dhe pas 6-10 javë, duhet të bëjë testin e OGTT për të përjashtuar diabetin.

 

 

 

error: Nuk lejohet kopjimi!